Spor Hukuku ve Federasyonlar
I. Spor Hukuku Nedir?
Spor hukuku, spor oyunlarını tüm branşlardaki katılımcılar ve oyuncular için kurallı, eşit ve adil bir yapıya kavuşturmayı amaçlar. Spor hukuku, sporun bütün paydaşlarına hitap eden kurallar ile profesyonel spor dünyasını düzenler, kurallara uyulmadığı takdirde yaptırımlar öngörür.
Spor hukuku için batıdaki hukuk düzenlerinde de tanımlama yapılmış ve onun ayrı bir hukuk disiplini olduğu kabul görmüştür:
“Sportif düzen, bağımsız bir hukuk düzenidir. Mevzuatının tamamı, birçok kurala tabi yarışma oyunlarına bağlı olan farklı nitelikte üyelerinden oluşan ve bu kurallara uyulmaması halinde cezalara muhatap olan bir tür toplumu yönetmektedir.”
II. Spor Hukukunun Kaynakları
Spor hukuku hem özel hukuk hem de kamu hukuku unsurlarını bünyesinde barındırır. Diğer taraftan ulusal ve uluslararası hukuk unsurlarının bir arada bulunması da sporun karakteristik özelliğinden kaynaklanmaktadır. Bu yönüyle spor hukuku sınırlar ötesi hukuk yani transnational law olarak adlandırılmaktadır.
Spor hukukunun kaynakları şöyle sıralanabilir:
- Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) olimpik şartı
- Uluslararası spor federasyonlarının (FIFA, FIBA, FIVA) koydukları statüler,
- Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) Tahkim Kodu,
- Dünya Anti Doping Ajansı (WADA) Kodu,
- Ulusal spor federasyonları ve ulusal olimpiyat komitelerinin tüzük ve talimatları,
III. Spor Hukuku Kapsamı
- Spor kulübü sahipliği; üyeler ve kulüpler arasındaki ilişkiler, spor kulüplerinin şirketleşmesi,
- Spor kulüplerinin ticari faaliyetleri,
- Sporcu transfer sözleşmeleri,
- Basın ve medya kuruluşları ile spor müsabakalarına ilişkin yayın sözleşmeleri
- Şirketler ile spor kulüpleri arasında sponsorluk anlaşmaları,
- Şike ve teşvik primi,
- Doping,
- Sporculara ve yöneticiler için öngörülen disiplin cezaları,
- Spor müsabakalarının seyirden yasaklanması,
- Sporda tahkim,
- Sporda vergilendirme (kulüplerin ve sporcuların vergilendirilmesi),
- Sporda sosyal güvenlik
- Spor federasyonlarının düzenleyici işlemleri,
IV. Spor Hukuku Davaları ve Uyuşmazlıkları
- Sporcuların kulüplerden olan hak ve alacaklarının tahsili için açılacak davalar,
- Sporculara verilen hak mahrumiyeti cezalarının iptali için açılacak davalar,
- Transfer, sponsorluk, menajerlik vb. sportif sözleşmelerin hazırlanmasından doğan uyuşmazlıklar,
- Spor mevzuatının uygulanmasından doğan cezalar,
- Spor kulüplerinin uluslararası spor otoriteleri (FIFA, UEFA, CAS) nezdindeki davaları,
- Sporculara ve kulüplere uygulanan vergi cezalarına ilişkin uyuşmazlıklar,
- Sporcuların ve yöneticilerin kişilik haklarının korunmasına ilişkin uyuşmazlıklar,
- Yabancı oyuncular için çalışma ve ikamet izni alınması, vatandaşlık işlemlerinin gerçekleştirilmesi,
- Sporcuların ve kulüplerin isim hakları, telif hakları, ürün sponsorlukları, reklam ve pazarlama anlaşmaları,
V. 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun
2011 yılında yürürlüğe giren 6222 sayılı Sporda Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ile müsabakalardan önce, müsabaka esnasında ya da sonrasında spor alanlarında ve buraların çevresinde, taraftarların sürekli ya da geçici olarak gruplar halinde bulundukları yerlerde yahut da müsabakaların yapılacağı yere gidiş ve geliş güzergâhlarında şiddet ve düzensizliğin önlenmesi amaçlanmıştır.
6222 sayılı kanun, spor kulüplerini, yöneticileri, sporcuları ve diğer kulüp görevlilerini, genel kolluğu, özel güvenlik görevlilerinin, hakemleri, taraftarları, taraftar derneklerini, taraftar temsilcilerini, spor federasyonlarını, kitle iletişim kuruluşları ile mensuplarını kapsamaktadır.
Sporda Şiddet Yasası adı ile bilinen 6222 sayılı kanunun spor ceza hukuku alanını düzenleyen bir norm olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Zira kanunda bir kısım fiiller yasaklanmış ve karşılığında cezai yaptırım öngörülmüştür.
- Şike ve teşvik primi (m.11),
- Yasak maddeler (m.12),
- Spor alanlarına yasak madde sokulması ve müsabaka düzeninin bozulması (m.13),
- Tehdit veya hakaret içeren tezahürat (m.14),
- Müsabaka ve seyir alanlarına usulsüz seyirci girişi (m.15),
- Yasak alanlara girme (m.16),
- Spor alanlarında taşkınlık yapılması ve tesislere zarar verilmesi (m.17),
- Seyirden yasaklanma (m.18),
Yukarıda sayılan maddelerde spor müsabakalarında kanunen yasaklanan eylemler ve spor suçlarıdüzenlenmiş ve her bir maddedeki eylem için hapis ve adli para cezaları öngörülmüştür.
VI. Spor Hukukunda Tahkim
Sporun yalnızca sportif faaliyet olmakla kalmayıp bir endüstri halini alması, sportif uyuşmazlıklarda genel hukuki çözüm yollarının dışında alternatif hukuki çözüm yollarının da kullanılmasını gerekli hale getirmiştir. Sportif uyuşmazlıklara uygulanan en önemli çözüm yolu kuşkusuz tahkimdir. Sporda tahkim, uyuşmazlık ve itirazların sporun yapısına uygun biçimde ve kısa sürede çözümlenmesini öngörmektedir. Nitekim Türkiye Futbol Federasyonu bünyesinde kurulan ve özerk bir yapıya sahip olan Tahkim Kurulu sportif uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmaktadır. Tahkim kurulları yalnızca futbolda değil, özerkleşen diğer federasyonlar için de Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulmaktadır.
***
Rekabete dayanan yapısı nedeniyle spor branşları çekişmenin ve uyuşmazlığın fazlasıyla görüldüğü alanlardır. Spordaki ihtilaflara uygulanacak çözümler ise ihtisas gerektirmektedir. Konya spor hukuku avukatı olarak spor branşlarında karşılaşılan uyuşmazlıklar ve spor hukukuna ilişkin sözleşmeler için hukuki destek sunmaktayız